Üstünde yaşadığımız coğrafya göçe ve sürgüne yabancı topraklar değildir. Tehcir zincirinin halkaları Antik çağlardan başlar. Tehcir’in yada yerinden edilmenin bir nüfus mühendisliği gibi kullanılması Osmanlının genel uygulamasıdır. Osmanlıda tehcir tek bir kimliğe uygulanan bir komplo değil, genel politikanın uygulanma araçlarından biridir. Fatih Mehmet döneminde İmparatorluk büyük göçlere sahne olmuştur. 1453’ten…
Paramiliter gelenek ve Topal Osman
En kötü zaman, yönetenin ve halkın kötülüğünün birleştiği zamandır İbnu’l Muqaffa Coğrafyamızda paramiliter güçlerin katliamlarda, pogromlarda, Soykırımlarda kullanılması bir gelenektir. Bunlara dair uzun bir liste yapmak mümkün. Her milliyet ve dinden sivil halktan, Hıristiyan vatandaşların çocuklarından devşirilen yeniçeri askerlerine kadar geniş bir yelpaze hedef alınmıştır.[1] Hamidi dönem öncesinde Rum vatandaşlar…
Mardin’de Katliamlar ve tehcir
Cephe ile alakası olmayan bu bölgeden gayretli bir şekilde asker toplanır ve tekâlifi harbiye marifetiyle de Hıristiyanların ekonomik gücü kırılmaya ve tüketilmeye çalışılır. Bu sırada idari görevlerde bulunan gayrimüslimler görevlerinden azledilirler. Bu gelişmeler Hıristiyanları derin endişelere sevk eder. Hıristiyan ahalinin endişelerini gidermek ve olağanüstü bir durumun olmadığını göstermek amacıyla İttihat…
Ermeni Toplumunun Varoluş Mücadelesinde Ermeni Etıbba Cemiyeti ve Tarman Dergisi
Ermeni yazılı kültürü, Ermeni tabipler, sağlık kurumları ve sağlık hizmetleriyle ilgili çalışmaları yanında biyografi ve şehir incelemeleri bazında kapsamlı mikro tarih araştırmalarıyla tanıdığımız Arsen Yarman, bu kez kurucularının pek çoğu dönemin İstanbul’unun kendi alanlarındaki en parlak hekimleri olan unutulmuş bir Ermeni sağlık kurumu Ermeni Etıbba Cemiyeti’ni gün ışığına çıkararak okuyucularıyla…
Ermeni – Zaza/Alevi/Kızılbaş İlişkilerinde Tarihsel Bir Perspektif
Ermenilerin diğer Osmanlı toplumlarıyla olan ilişkileri aslında nüfus kayıtlarıyla tapu kayıtlarının karşılaştırılmasıyla çok net olarak ortaya çıkacaktır[i]. Bu karşılaştırma aynı zamanda Ermenilerin kurtarılma hikayelerinin de aynası olacaktır.[ii] Bu durum, Ermeni Soykırımının yüz yıllık karanlığa gömülmesinin yanında, Pontos, Helen ve Asuri – Süryani soykırımlarından tarihsel coğrafyalarında yüz yıldır söz edilmemesi ve inkar…
MEŞRUTİYET’TEN SOYKIRIM’A TRAJİK SÜRECİN AYRINTILI TARİHİ
Osmanlı Meclis-i Mebusan’ın Taşnaksutyun’lu Van Mebusu ve eski ‘fedayi’ Vahan Papazyan’ın ‘Anılarım’ı 3 cilttir. İlki 1950, ikincisi 1952 yılında yayımlanmış; sonuncusuysa 1957 yılında tamamlanmıştı. Elinizdeki ‘Anılarım’ın 2. cildidir. Ve bu eser, parlamenter tarihimizin çok önemli bölümünü oluşturan fırtınalı II. Meşrutiyet dönemini içerir. II. Meşrutiyet’in, öteki tarihinin öteki tarafından ayrıntılı bir…
1908’i Anlamak ve Tanımlamak
“Kanunu Esasi’nin Müslüman ve gavur (kafir, gayr-i Müslimler için kullanılan aşağılayıcı bir terim] eşitliğiyle ilgili hükümlerin kabul edildiğinin farkındasınız. Ancak bunun gerçekleşmeyecek bir ülkü olduğunu hepiniz tek tek biliyor ve hissediyorsunuz. Şeriat [islamın dini yasaları], bizim bütün tarihimiz ve yüz binlerce Müslüman’ın duyguları ve hatta bizzat gavurların duyguları… gerçek eşitliğin…
Yüz Yıllık Apartheid
Taner Akçam’ın üçüncü baskısı yapılan, ezber bozan Yüz Yıllık Apartheid[1] çalışması 1918-1923 sürecinde Türkiye’de Apartheid rejiminin kuruluşu ve işleyişini örnekleriyle gözler önüne sererek, resmî tarih anlatısında önemli ve onarılamaz bir gedik/yara açmıştır. Bu yüzdendir ki, akademik çevrenin, resmî tarih anlatıcılarının nutku tutulmuş, ses soluk kesilmiştir. Sessizlik anlamlıdır. Türklük, milliyetçilik ve…
Gomidas Vartabed’in Doktor ve Polis Raporları
Gomidas Vartabed’in Soykırım Sürecindeki Çankırı sürgününde bizzat karşılaştığı ve sonrasında vahşetten dolayı Ulusunun ölümüne şahit olan her duyarlı kişi gibi ruhunda derin yaralar açılarak[2] ruh durumu bozulmuştur. Buna ek olarak, sürgün dönüşünde, “dost”larının kendisine karşı davranışlarına da bir anlam veremeyince kendini kapatarak, Türkiye’deki “tedavi”ye cevap vermez.[3] Son olarak Ünlü doktor…
Ermeni Soykırımının Mufassal Tarihi Olarak Umudun Tükendiği Zamanlar
Abraham H. Hartunian’ın 1872 yılında Siverek’te başlayıp ABD’ne uzanan yaşam hikayesi ayrıntılı bir soykırım anlatımıdır. Hartunian, Hamidi dönemden Kemalist rejime uzanan uzun zaman diliminde, bedeni üzerinden geçen Soykırım dahil Ermenilere yönelik 7 kırımın bilmediğimiz birçok ayrıntısını paylaşır. Hartunian, Siverek özelinden hareketle, Ermeni Soykırımının gölgesinde kalan 1895 katliamlarına ışık tutarak, katliamları…